Bir kişinin yaptığı işten kaynaklanan ve çalışma koşullarına bağlı olarak ortaya çıkan sağlık sorunlarına, “meslek hastalıkları” adı verilir. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 14. maddesine göre, bir sigortalı çalışanın yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir nedenle veyahut işin yürütüm şartlarından kaynaklı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal engellilik halleridir. Kimyasal, fiziksel, biyolojik etkenler ve toz gibi faktörlerden dolayı oluşan bu hastalıklar, tüm bunlara uzun süre maruz kalmaktan dolayı ortaya çıkar. İşte meslek hastalıklarına ilişkin detaylar…
HANGİ DURUMLAR MESLEK HASTALIĞI SAYILIR?
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından farklı şekillerde tanımlanan iş kazaları ve meslek hastalıkları bulunur. Bir sağlık sorununun meslek hastalığı sayılabilmesi için bazı kriterleri taşıması şarttır.
- 5510 sayılı kanuna göre çalışan kişi sigortalı olmalıdır.
- Çalışanın hastalık ve engellilik durumunun, yaptığı işle doğrudan bir ilişkisi olması gerekir.
- Söz konusu hastalığın, işin yürütümü sırasında ve niteliği gereği tekrarlanan etkenler sonucunda meydana gelmesi gerekir.
- Hastalık, SGK’nın “Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği’nde yer alan meslek hastalıkları listesinde yer almalıdır. Ayrıca, belirtilen yükümlülük süresi içinde ortaya çıkmalıdır.
- SGK Sağlık Kurulu tarafından meslek hastalığı olduğuna karar verilmesi şarttır.
MESLEK HASTALIKLARI GRUPLARI NELER?
Hastalıklara neden olan etkenlere göre meslek hastalıkları 5 ana gruba ayrılır. Bunlar şu şekilde listelenebilir:
A Grubu (Kimyasal Maddelerle Olan Meslek Hastalıkları)
Zehirli gazlar, organik çözücüler, metaller (kurşun, cıva, krom vb.), asitler, bazlar, pestisitler gibi zehirli gazlara uzun süre boyunca maruz kalma sonucu ortaya çıkan hastalıklardır. Bu hastalıklara örnek olarak, kurşun zehirlenmesi, benzene maruz kalmaya bağlı olarak lösemi, solventlere bağlı olarak gelişen karaciğer hasarları verilebilir.
B Grubu (Mesleki Cilt Hastalıkları)
Alerjik veya tahriş edici maddelerle sürekli temas sonucu meydana gelen deri hastalıklarıdır. Kontakt dermatit, egzama, akne, cilt kanserleri bu grupta yer alır. Bu hastalıklar çoğunlukla, kuaförlerde çalışanlarda, temizlik işçilerinde ve metal işleme sektöründe çalışanlarda görülür.
C Grubu (Pnömokonyozlar ve Diğer Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları)
Tozlu ortamlarda (silis, asbest, kömür tozu, pamuk tozu vb.) çalışanlarda yaygın olarak görülen akciğer hastalıklarıdır. Silikozis, asbestozis, mesleki astım, bisinozis örnek verilebilir. Ek olarak, madencilik, inşaat, tekstil gibi sektörlerde çalışanlar da risk altındadır.
D Grubu (Mesleki Bulaşıcı Hastalıklar)
Bakteri, virüs ve parazitler gibi biyolojik etkenlere bağlı olarak oluşan enfeksiyon hastalıkları bu grupta yer alır. Tüberküloz, hepatit, HIV/AIDS, bruselloz, şarbon gibi hastalıklar bunlara örnek verilebilir. Özellikle, sağlık çalışanları, laboratuvar personelleri, tarım ve hayvancılıkla uğraşanlar risk altındadırlar.
E Grubu (Fiziksel Etkenlerle Olan Meslek Hastalıkları)
Gürültü, titreşim, radyasyon, basınç değişiklikleri, aşırı sıcak veya soğuk gibi fiziksel etkenlere maruz kalma sonucu meydana gelen hastalıklardır. İşitme kaybı, beyaz parmak hastalığı, bel sorunları, radyasyon hastalıkları bu grupta yer alan sağlık sorunlarıdır. İnşaat, sanayi ve ulaşım sektörlerinde çalışanlar risk altındadırlar.
Bir hastalığın, meslek hastalığı sayılıp sayılmayacağına, Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu nihai karar verir. Çalışanların meslek hastalıklarına karşı korunması için iş sağlığı ve güvenliği gibi önlemlerin alınmasında fayda vardır.
Kaynak: sgk.gov.tr
